- Mesajlar
- 554
Linux işletim sistemi her ne kadar stabil bir yapıda olsa da zaman zaman bilgisayarda çalışan bir uygulama kilitlenip sizi hiçbir şey yapamaz duruma getirebilir. Bu gibi durumlardan kurtulmak için çalışan uygulamayı sonlandırmak işe yarayabilir ancak farenizde hareket etmeyecek duruma geldiyseniz bu gibi bir durumdan kurtulmanı kolay bir yolu bulunmaktadır.
Öncelikle Linux'un çalışma prensibini anlamaya çalışalım. Linux dağıtımları (aslında Unix tabanlı işletim sistemleri desek daha doğru olur) çoklu kullanıcı ve çoklu işlemler için tasarlanmış işletim sistemleridir. Bir başka deyişle sistem üzerinde aynı anda birden fazla kullanıcı birbirinden bağımsız olarak çalışabilmektedir. Dolayısıyla Linux dağıtımı ilk açılırken birbirinden bağımsız terminaller olarak açılır, bu terminallerden biri de sizin ekranınıza gelen grafik arayüzlü terminaldir. Diğer terminaller arka planda kullanıcıya gözükmeden çalışmaktadır.
İşte bu bilgi doğrultusunda kilitlenen sistemimizi kurtarabilmek için başka bir terminale geçerek sistemimizi kilitleyen süreci öldürmek suretiyle kaldığımız yerden bilgisayarımızı kullanmaya devam edebiliriz.
Peki nedir bu arka planda çalışan terminaller kısaca göz atalım ;
tty1, tty2, tty3, tty4, tty5 ve tty6 numaraları terminaller text tabanlı terminallerdir.
tty7 numaralı terminal şu anda grafik arayüzüyle size hizmet eden terminaldir.
Şu anda bulunduğunuz grafik arayüzlü tty7 terminalinden diğer terminallere geçiş yapabilmek için ;
tty1 için : < Ctrl >< Alt > ve < F1 > tuşlarına aynı anda basın
tty2 için : < Ctrl >< Alt > ve < F2 > tuşlarına aynı anda basın
tty3 için : < Ctrl >< Alt > ve < F3 > tuşlarına aynı anda basın
tty4 için : < Ctrl >< Alt > ve < F4 > tuşlarına aynı anda basın
tty5 için : < Ctrl >< Alt > ve < F5 > tuşlarına aynı anda basın
tty6 için : < Ctrl >< Alt > ve < F6 > tuşlarına aynı anda basın
tty7 için : < Ctrl >< Alt > ve < F7 > tuşlarına aynı anda basın
Tekrar grafik terminaline gelebilmek için < Ctrl >< Alt > ve < F7 > kullanın.
Bu şekilde örneğin tty1'e geçiş yaptığımızda login ekranı karşımıza çıkacaktır ve kullanıcı adı ve parola ile sisteme giriş yapmamız gerekecektir.
Sistemde bulunan kullanıcı adı ve parolamızı kullanarak sisteme girişimizi yapalım. Sisteme giriş yaptıktan sonra çalışan tüm süreçleri listeleyip tty7 yani grafik arayüzünde sistemimizi kilitleyen süreci bularak öldüreceğiz.
Bunu yapabilmek için tabiki root yani yetkili kullanıcı olmamız gerekiyor.
Bu aşamada komut satırına "su" veya "sudo su" (su:superuser'ın kısaltmasıdır) yazdığımızda bize root kullanıcısının parolasını soracaktır. Parolayı doğru olarak girdiğimizde artık Linux'umuza tty1 üzerinden root kullanıcısı ile giriş yapmış bulunmaktayız.
Bu andan itibaren sistemi komut satırından kontrol edebiliriz. Çalışan tüm süreçleri listeleyebilmek için "top" komutunu kullanalım. (top komutu kullanımı detaylı olarak ayrı bir yazımızda anlatılmıştır) top komutu ile sistemde çalışan tüm süreçler önümüze listelenecektir. Bu aşamadan sonra sistemimizi kilitleyen sürecimizi listeden bularak onun PID ID'sini aklımızda tutmamız gerekecektir. Örneğin sistemi kilitleyen uygulama Firefox olsun , listede Firefox'un PID ID'sinin 2695 olduğunu görebilmekteyim. "K" harfine basarak Kill yani çalışan bir süreci öldüreceğiz. "K" harfine bastıktan sonra sistem bana öldürülecek sürecin PID ID'sini yazmamı istiyor. 2695 yazıyorum ve sonrasında -9 yazarak (-9 işlemin anında sona erdirilmesi için işleme gönderilen sinyal türüdür) Firefox'un öldürülmesini sağlıyorum.
Daha sonra < Ctrl >< Alt > ve < F7 > tuşlarına basarak grafik arayüzü olan terminale geçiş yapıyorum ve Firefox uygulamasının kapanmış olduğunu ve sistemin tekrar çalışmakta olduğunu görüyorum.
Son olarak tty1'e root kullanıcısı ile giriş yaptığımızdan tekrar tty1'e giderek < Ctrl >< C > tuşlarını kullanarak top ekranından çıkın ve sonrasında root kullanıcısı komut satırındayken exit ve bir kez daha exit yazarak tty1'i bulduğunuz gibi bırakmayı unutmayın .
Öncelikle Linux'un çalışma prensibini anlamaya çalışalım. Linux dağıtımları (aslında Unix tabanlı işletim sistemleri desek daha doğru olur) çoklu kullanıcı ve çoklu işlemler için tasarlanmış işletim sistemleridir. Bir başka deyişle sistem üzerinde aynı anda birden fazla kullanıcı birbirinden bağımsız olarak çalışabilmektedir. Dolayısıyla Linux dağıtımı ilk açılırken birbirinden bağımsız terminaller olarak açılır, bu terminallerden biri de sizin ekranınıza gelen grafik arayüzlü terminaldir. Diğer terminaller arka planda kullanıcıya gözükmeden çalışmaktadır.
İşte bu bilgi doğrultusunda kilitlenen sistemimizi kurtarabilmek için başka bir terminale geçerek sistemimizi kilitleyen süreci öldürmek suretiyle kaldığımız yerden bilgisayarımızı kullanmaya devam edebiliriz.
Peki nedir bu arka planda çalışan terminaller kısaca göz atalım ;
tty1, tty2, tty3, tty4, tty5 ve tty6 numaraları terminaller text tabanlı terminallerdir.
tty7 numaralı terminal şu anda grafik arayüzüyle size hizmet eden terminaldir.
Şu anda bulunduğunuz grafik arayüzlü tty7 terminalinden diğer terminallere geçiş yapabilmek için ;
tty1 için : < Ctrl >< Alt > ve < F1 > tuşlarına aynı anda basın
tty2 için : < Ctrl >< Alt > ve < F2 > tuşlarına aynı anda basın
tty3 için : < Ctrl >< Alt > ve < F3 > tuşlarına aynı anda basın
tty4 için : < Ctrl >< Alt > ve < F4 > tuşlarına aynı anda basın
tty5 için : < Ctrl >< Alt > ve < F5 > tuşlarına aynı anda basın
tty6 için : < Ctrl >< Alt > ve < F6 > tuşlarına aynı anda basın
tty7 için : < Ctrl >< Alt > ve < F7 > tuşlarına aynı anda basın
Tekrar grafik terminaline gelebilmek için < Ctrl >< Alt > ve < F7 > kullanın.
Bu şekilde örneğin tty1'e geçiş yaptığımızda login ekranı karşımıza çıkacaktır ve kullanıcı adı ve parola ile sisteme giriş yapmamız gerekecektir.
Sistemde bulunan kullanıcı adı ve parolamızı kullanarak sisteme girişimizi yapalım. Sisteme giriş yaptıktan sonra çalışan tüm süreçleri listeleyip tty7 yani grafik arayüzünde sistemimizi kilitleyen süreci bularak öldüreceğiz.
Bunu yapabilmek için tabiki root yani yetkili kullanıcı olmamız gerekiyor.
Bu aşamada komut satırına "su" veya "sudo su" (su:superuser'ın kısaltmasıdır) yazdığımızda bize root kullanıcısının parolasını soracaktır. Parolayı doğru olarak girdiğimizde artık Linux'umuza tty1 üzerinden root kullanıcısı ile giriş yapmış bulunmaktayız.
Bu andan itibaren sistemi komut satırından kontrol edebiliriz. Çalışan tüm süreçleri listeleyebilmek için "top" komutunu kullanalım. (top komutu kullanımı detaylı olarak ayrı bir yazımızda anlatılmıştır) top komutu ile sistemde çalışan tüm süreçler önümüze listelenecektir. Bu aşamadan sonra sistemimizi kilitleyen sürecimizi listeden bularak onun PID ID'sini aklımızda tutmamız gerekecektir. Örneğin sistemi kilitleyen uygulama Firefox olsun , listede Firefox'un PID ID'sinin 2695 olduğunu görebilmekteyim. "K" harfine basarak Kill yani çalışan bir süreci öldüreceğiz. "K" harfine bastıktan sonra sistem bana öldürülecek sürecin PID ID'sini yazmamı istiyor. 2695 yazıyorum ve sonrasında -9 yazarak (-9 işlemin anında sona erdirilmesi için işleme gönderilen sinyal türüdür) Firefox'un öldürülmesini sağlıyorum.
Daha sonra < Ctrl >< Alt > ve < F7 > tuşlarına basarak grafik arayüzü olan terminale geçiş yapıyorum ve Firefox uygulamasının kapanmış olduğunu ve sistemin tekrar çalışmakta olduğunu görüyorum.
Son olarak tty1'e root kullanıcısı ile giriş yaptığımızdan tekrar tty1'e giderek < Ctrl >< C > tuşlarını kullanarak top ekranından çıkın ve sonrasında root kullanıcısı komut satırındayken exit ve bir kez daha exit yazarak tty1'i bulduğunuz gibi bırakmayı unutmayın .
